Một giám khảo của DVSA – Nguồn: https://www.publictechnology.net/

Tuy nhiên, việc trở thành giáo viên thực hành lái ô tô ở nước ta lại có vẻ dễ dàng.

Việt Nam: đạt 100%

Để trở thành giáo viên thực hành lái ô tô thì cần có (1) giấy phép lái xe ô tô từ 3 năm trở lên với hạng B2 và 5 năm trở lên với hạng trên B2, (2) bằng tốt nghiệp trung cấp một ngành nào đó, (3) chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm dạy trình độ sơ cấp và (4) hoàn thành tập huấn giáo viên dạy thực hành lái ô tô.

Khóa tập huấn trong 10 ngày này gồm “các văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hướng dẫn có liên quan đến công tác quản lý đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe; phương pháp soạn giáo án, bài giảng, ứng dụng công nghệ thông tin, thiết bị dạy học trong giảng dạy tích hợp và phương pháp dạy học tích hợp; phương pháp sư phạm, phương pháp hướng dẫn thực hành lái xe, tập huấn về phương pháp bảo hiểm tay lái trong dạy thực hành lái xe”.

Từ đây, có thể thấy đòi hỏi năng lực nghề nghiệp của giáo viên thực hành lái xe không khác gì một tài xế bình thường. Còn năng lực giảng dạy thì chung như những giáo viên sơ cấp khác, trừ một số nội dung thực hành lái xe, bảo hiểm tay lái.

Hầu như tất cả những ai có giấy phép lái xe đủ thời gian đều có thể vượt qua dễ dàng các yêu cầu (2), (3) và (4), nên có thể nói tỉ lệ thi đạt giáo viên dạy lái xe ở Việt Nam là 100%.

Anh quốc: chỉ hơn 34%

Anh là quốc gia đầu tiên trên thế giới đào tạo giáo viên lái xe, hiện nay gọi là giáo viên dạy lái xe được phê chuẩn (Advanced Driving Instructor – ADI). Không chia ra lý thuyết, thực hành như Việt Nam.

Để trở thành một ADI, cần có giấy phép lái xe ít nhất 4 năm và phải trải qua lần lượt 3 phần sát hạch do Cơ quan Tiêu chuẩn lái xe và phương tiện (Driver and Vehicle Standards Agency – DVSA) tổ chức. Việc học có thể là tự thân, nhưng 75% là ở các trường đào tạo ADI, cũng do DVSA cấp phép.

Phần 1: lý thuyết, tỉ lệ đạt 50,5%.

Gồm một bài trắc nghiệm 100 câu hỏi về pháp luật giao thông, điều khiển xe, người đi bộ, người khuyết tật, sát hạch lái xe (90 phút) và một bài kiểm tra nhận thức nguy hiểm có 14 video clip (14 phút). Điểm đạt trắc nghiệm là 85/100 và tối thiểu 20/25 mỗi nội dung, đạt nhận thức nguy hiểm là 57/75. Ngân hàng câu hỏi và video clip hoàn toàn không được công khai. Trong khi đó, điểm tương ứng sát hạch giấy phép lái xe ô tô chỉ là 43/50 (57 phút) và 44/75.

Phần 2: năng lực lái xe, tỉ lệ đạt 53,3%.

Phần này gồm kiểm tra thị lực, 5 câu hỏi vấn đáp về an toàn phương tiện và 1 giờ kiểm tra kỹ năng lái xe. Kỹ năng lái xe là phải như một tài xế giàu kinh nghiệm, thể hiện tốt nhất các phương pháp an toàn đường bộ, chứ không chỉ là một người thao tác giỏi. Các tiêu chí đánh giá gồm:

– Thao tác điêu luyện (có tiêu chuẩn cụ thể cho từng thao tác),

– Đúng quy tắc giao thông,

– Dự đoán hành động của người tham gia giao thông khác và có phản ứng phù hợp,

– Phán đoán về khoảng cách, tốc độ và thời gian,

– Cân nhắc về sự thuận tiện và an toàn của người tham gia giao thông khác,

– Khả năng lái xe thân thiện với môi trường.

Để đạt phần này phải không được phạm lỗi nghiêm trọng hoặc nguy hiểm hoặc hơn 6 lỗi lái xe thông thường.

Phần 3: năng lực giảng dạy, tỉ lệ đạt 31,4%.

Giám khảo sẽ vào vai người học ở các giai đoạn học lái xe khác nhau trong bài giảng dài 1 giờ. Nội dung đánh giá tập trung vào năng lực cốt lõi, kỹ thuật giảng dạy và đặc điểm của giáo viên với các tiêu chuẩn cụ thể. Chẳng hạn, đặc điểm của giáo viên gồm ứng xử gần gũi và thân thiện, biết cách giúp cho người học tự tin một cách kiên nhẫn và khéo léo.

Như vậy, có thể thấy yêu cầu về lý thuyết và thực hành lái xe của ADI cao hơn nhiều so với tài xế. Năm 2016, chỉ hơn 34% số người dự thi trở thành ADI. Tỉ lệ phần 3 thấp nhất, nên năng lực giảng dạy là đòi hỏi khó khăn nhất với ADI. Các phần thi này cũng thực sự khó hơn nhiều so với Việt Nam.

Ngoài ra, sau khi được công nhận ADI, trong vòng 2 năm, còn phải vượt qua thêm ít nhất 3 bài kiểm tra tiêu chuẩn của DVSA trong thực tế giảng dạy, không đạt sẽ không được tiếp tục cấp phép.